Kadencja zespołu rektorskiego lat 2016-2020 wiąże się z debatą nad zapisami, a później nad wdrażaniem na Uniwersytecie Warszawskim nowej ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce. W tym czasie staliśmy się także członkami sojuszu uniwersytetów europejskich 4EU+, rozpoczęliśmy realizację programu ZIP (Zintegrowany program rozwoju UW), zostaliśmy laureatem konkursu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”, którego realizacja właśnie się rozpoczyna, kontynuowaliśmy realizację programu wieloletniego „Uniwersytet Warszawski 2016-2025” (pełniejsza informacja o programach strategicznych na stronie Uniwersytetu). Te i wiele innych sukcesów wyznaczać będą ramy działania Uniwersytetu na najbliższą przyszłość.
Dla przyszłości Uniwersytetu kluczowy był aktywny udział w dyskusji o kształcie ustawy, tak by w jak największym stopniu odpowiadała ona interesom naszej uczelni. Nie wszystkie przyjęte rozwiązania uważam za optymalne, wiele wymagać powinno dalszych dyskusji, ale jednak głos UW był w tej debacie słyszalny i w wielu przypadkach przyczynił się do przyjęcia wartościowych rozwiązań i odrzucenia rozważanych pomysłów, które mogłyby utrudnić sprawne funkcjonowanie uczelni.
W zakresie spraw finansowych i kadrowych, którymi zajmuję się w tej kadencji, najważniejsza zmiana to zastąpienie jedną subwencją kilku dotychczas rozdzielonych strumieni dotacji. Pozwala to znacznie bardziej elastycznie zarządzać finansami Uniwersytetu. Warto dodać, że inaczej niż niektóre uczelnie, zdecydowaliśmy o pełnym zachowaniu tej elastyczności także na szczeblu funduszy w dyspozycji wydziałów i jednostek. Ważne było też wprowadzenie stypendiów dla wszystkich doktorantów nowo tworzonych szkół doktorskich. Ustawa przyniosła także istotne zmiany w sprawach kadrowych, w tym w systemie awansów pracowników naukowych.
Wdrażanie ustawy wymagało opracowania dziesiątków nowych przepisów, bez których Uniwersytet nie mógłby sprawnie działać. Najważniejszy z nich to oczywiście Statut UW. Jako członek specjalnego zespołu powołanego przez Senat UW byłem jednym ze współtwórców ostatecznego projektu nowego Statutu. Wypracowaliśmy w nim kompromisowe rozwiązania, w wielu sprawach godzące istotnie różne punkty widzenia. Przyjęcie nowego Statutu UW przez Senat olbrzymią większością głosów uważam za nasz wspólny sukces.
Chęć poszukiwania uzgodnień i kompromisowych rozwiązań przyświecała mi także w dalszych pracach przy wdrażaniu ustawy. Zawsze mam na uwadze, że Uniwersytet to bardzo skomplikowany organizm, który źle reaguje na pochopne zmiany, nieuwzględniające głosu różnych środowisk akademickich. Dzięki licznym rozmowom, negocjacjom, debatom i dyskusjom udało się uzgodnić wiele dobrych rozwiązań. W sferze spraw kadrowych i finansowych przede wszystkim wymieniłbym:
Zasady zatrudniania i zmiany stanowisk
Dotychczasowe zasady w praktyce oznaczały, że otwarty konkurs był jedyną drogą awansu czy zmiany stanowiska nauczyciela akademickiego. Wykorzystaliśmy zmiany ustawowe, wprowadzając nowe procedury awansu na wyższe stanowiska, przedłużenia zatrudnienia i zmiany grupy pracowników. Pozwoli to na ich uproszczenie i przyspieszenie, bez obniżenia merytorycznych wymagań dotyczących zatrudnienia na poszczególnych stanowiskach. Stanowiska akademickie na UW, w tym stanowiska profesorskie, muszą zachować wysoki prestiż!
Zasady oceny pracowników
Nowa ustawa zakłada przeprowadzenie oceny wszystkich nauczycieli akademickich w 2020 roku. Zdaję sobie sprawę, jak duże jest to wyzwanie. Wypracowane rozwiązanie ułatwi wypełnienie tego obowiązku. Zachowamy w tym roku dotychczasowe kryteria oceny – oczywistym jest dla mnie, że pracownik musi wcześniej znać kryteria, na podstawie których zostanie oceniony. Utrzymamy też wyniki oceny wykonanej po wejściu w życie nowej ustawy, co zmniejszy obciążenia komisji oceniających. Jednocześnie da to czas radom naukowym dyscyplin i Uniwersyteckiej Radzie ds. Kształcenia na wypracowanie nowych kryteriów oceny, które wejdą w życie od przyszłego roku. Dopiero kolejne oceny będą dokonywane na nowych zasadach, podkreślających wagę merytorycznej, rzetelnej oceny obejmującej wszelkie rodzaje aktywności akademickiej.
Zasady wynagradzania
W styczniu ukazało się zarządzenie Rektora UW wprowadzające nowy regulamin wynagradzania. Jego uzgodnienie wymagało dziesiątków godzin rozmów i poszukiwania kompromisów – dziękuję wszystkim, którzy brali w tym udział, przede wszystkim przedstawicielom działających na UW związków zawodowych. Opłacało się! Mamy regulacje, które uwzględniają różnorodność UW i pozwolą realizować politykę wynagradzania dostosowaną do specyfiki jednostek i różnorodnych źródeł finansowania uniwersyteckich działań. Możliwe będzie elastyczne kształtowanie wynagrodzeń w zależności od aktywności danego pracownika. Już trwają dalsze prace nad szczegółowymi rozwiązaniami dla wynagrodzeń w projektach, w tym w dużych projektach europejskich i w ramach realizacji programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”.
Obowiązki dydaktyczne – pensum
We wrześniu przyjęty został nowy regulamin pracy w UW. Ważna jego część dotyczy wysokości i zasad rozliczania obowiązków dydaktycznych – pensum. Po analizie potrzeb i możliwości, istotne obniżenie wymiaru pensum nie okazało się możliwe. Wprowadziliśmy jednak ważne zmiany w zasadach jego rozliczania. Możliwe będzie wydłużenie okresu rozliczania pensum każdego nauczyciela. Rozszerzony został zakres tzw. godzin nieregularnych, pozwalających na uwzględnienie w pensum dydaktycznych obowiązków pracownika innych niż bezpośrednie prowadzenie zajęć. Szeroko stosowane będą zniżki pensum, na wniosek pracownika odzwierciedlające zwiększony nakład pracy badawczej, obciążeń organizacyjnych czy innych zadań przez niego realizowanych. Umożliwi to większą elastyczność w rozliczeniu pensum, dostosowaną do specyfiki jednostek i realnej działalności poszczególnych osób. Nie zamyka to drogi do debaty także nad wymiarem pensum i nad dalszymi rozwiązaniami lepiej odzwierciedlającymi rozkład obowiązków i czasu pracy poszczególnych grup pracowników.
Plan finansowy UW
Co roku przyjmowany jest plan finansowy UW, regulujący sposób wykorzystania środków, jakimi dysponujemy. W szczególności, obejmuje to algorytm podziału środków między wydziału i jednostki. Niezbędne były jego coroczne zmiany, odzwierciedlające zmiany ministerialnego algorytmu podziału środków między uczelnie. Wprowadzałem je ostrożnie, łagodząc nadmierne niekiedy efekty decyzji ministerialnych. Chroniło to finanse poszczególnych jednostek przed drastycznymi zmianami budżetu, a jednocześnie pozwoliło zachować i umocnić dobrą ogólną sytuacje finansową Uniwersytetu, niezbędną do realizacji wielu ogólnouniwersyteckich i wydziałowych zamierzeń. W najbliższej przyszłości czeka nas jednak ważna debata nad systemem finansowym Uniwersytetu, niezbędna do poprawy jego niedociągnięć, co raz wyraźniej widocznych w świetle zmian organizacyjnych i infrastrukturalnych.
Te cztery lata były dla mnie okresem ciężkiej pracy, niezliczonych spotkań, debat i decyzji, ale przede wszystkim były też okazją do poznania setek wspaniałych osób, dla których interes uniwersytetu jest bardzo ważny. Bardzo cenię sobie te spotkania i dyskusje, co jest dobre, a co niekorzystne dla naszej uczelni. Dzięki nim poznałem Uniwersytet z wielu stron, w całej jego różnorodności – wierzę, że będzie to owocować także w przyszłości.